Kryzys dotyka każdego w różnych etapach życia. Zwykle, korzystając ze wsparcia naturalnego, potrafimy sobie z nim poradzić. Bywają jednak momenty, gdy sytuacja kryzysowa przedłuża się i prowadzi do przewlekłego stresu, który wpływa negatywnie na zdrowie psychiczne. Być może w twoim otoczeniu znajduje się ktoś bliski, u kogo obserwujesz: znaczącą zmianę w zachowaniu np. wycofanie z kontaktu społecznego lub wzmożone napięcie i niepokój, objawy somatyczne, które pojawiły się nagle, smutek, niekontrolowany płacz lub złość.  

Dla osoby dotkniętej kryzysem, czynnikiem ułatwiającym jego przezwyciężenie jest doświadczenie wspierającej obecności innych osób. Obecność ludzi, ich pomoc oraz bliskość sprzyjają utrzymywaniu się dobrego samopoczucia oraz próbom poradzenia sobie w trudnych chwilach.

„Ludzie potrzebują i poszukują wsparcia społecznego w sytuacjach stresu życiowego, a zwłaszcza w sytuacjach kryzysowych… Odwołują się przede wszystkim do naturalnych źródeł oparcia – współmałżonków, członków bliższej i dalszej rodziny i do przyjaciół" (Sęk, Cieślak, 2004, s.49).

Kiedy ktoś w naszym otoczeniu przeżywa kryzys, mierzy się z trudnymi decyzjami, zastanawiamy się w jaki sposób możemy pomóc. Jak więc rozmawiać, by rzeczywiście wesprzeć drugą osobę?

 

Oto kilka sposobów, jak możesz pomóc:

- obecność – obecność może przynieść ogromną ulgę. Osoby dotknięte kryzysem mogą czuć się samotne w swoich uczuciach, dlatego możesz zaproponować swoją obecność jako otuchę. Czasami wystarczy zwykłe siedzenie obok siebie, czy zrobienie herbaty.

- słuchanie - osoba w sytuacji kryzysowej może potrzebować kogoś, kto ją wysłucha. Warto zapewniać o tym, że słuchamy tego, co mówi („Dziękuję, że dzielisz się tym ze mną”).

- rozmowa – często, gdy się z czymś zmagamy, mamy tendencje do trzymania w sobie różnych emocji. Rozmowa o obecnych przeżyciach może być bardzo pomocna w regulacji emocji.

 

Kilka wskazówek, jak rozmawiać:

Pamiętaj, aby rozmowa była wolna od oceny czy dawania rad, chyba, że zostaniesz o nie poproszony. Warto również pamiętać, że każda troska i odczucie wyrażone przez tę osobę są dla niej ważne, dlatego zadbaj o odpowiednią komunikację.

Unikaj zwrotów:

“weź się w garść”

“nie przesadzaj”

“nie ma sensu płakać”

 

Spróbuj powiedzieć:

“widzę, że jest Ci ciężko”

“przykro mi, że przez to przechodzisz”

“Jak mogę Ci pomóc?”

"Co mogę dla Ciebie w tej sytuacji zrobić?”

“To normalne, że w tej sytuacji płaczesz”

 

Pomoc specjalisty – wsparcie bliskich jest bardzo ważne, jednak osoby w kryzysie często potrzebują dodatkowo pomocy specjalisty. Warto otwarcie porozmawiać o potrzebie skonsultowania swojego stanu zdrowia z psychologiem bądź psychiatrą, szczególnie gdy występują myśli rezygnacyjne.

Pamiętaj, że szukanie pomocy może być zbyt obciążające, dla osoby dotkniętej kryzysem, dlatego cenne jest zaproponowanie wsparcia w poszukiwaniu opieki psychologicznej i psychiatrycznej.

Warto wiedzieć, że rozmowa na temat samobójstwa nie sprawi, że osoba dotknięta kryzysem zacznie mieć takie myśli. Pokazując swoje zatroskanie stanem zdrowia, możemy przyczynić się do rozładowania napięcia emocjonalnego.

 

Przykładowy komunikat:

“Widzę, że ostatnio bardzo cierpisz... Czy mógłbyś/mogłabyś mi opowiedzieć, co się dzieje?”

“Zdarza się, że w tak trudnych momentach człowiek myśli o zrezygnowaniu ze wszystkiego, czy Ty również miałeś/miałaś takie myśli?”

 

Ważne, żeby próbować zachować spokój. W rozmowie z osobą zagrożoną samobójstwem należy unikać pośpiechu, zmuszania do szybkich odpowiedzi, pocieszania.

Zasugeruj konkretną pomoc specjalistyczną. Możesz też sam skontaktować się np. z Ośrodkiem Interwencji Kryzysowej lub z infolinią Polskiego Towarzystwa Suicydologicznego „Życie warte jest rozmowy”, aby otrzymać wskazówki i wsparcie.

 

Sęk, H., & Cieslak, R. (2004). Wsparcie społeczne, sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne. Wsparcie społeczne, stres i zdrowie. Wydawnictwo Naukowe PWN: Warszawa.

 

Autor:

mgr Maja Piestrzeniewicz
psycholog